INLEIDING
Dit is dan een derde „Flor Barbry" voor het Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen.
Na „De Harlekijn" en ,,In Attendant" krijgen we nu „KERSTAVOND"... In deze drie stukken vinden wij de
eeuwigheidsgedachte terug als een rode draad door het stramien van de intrige geweven.
In „Kerstavond" krijgt deze gedachte aan een eeuwigdurend geluk een zeer sterke uitdrukking in de verpersoonlijking van de gesneuvelde soldaat, de man van Jeanne, die in een droombeeld zijn vrouw komt opzoeken, sterken en... vergeven moet hij haar niet, daar de echte liefde reeds vergeeft op het eigenste moment van misdaan-zijn, vooral dan in het licht van de eeuwigheid.
De droom kan een regulerende functie hebben, de functie om de mens aan zichzelf te openbaren en soms ook om hem de weg in de toekomst te wijzen.
1: In ieder mensenleven steekt wel ergens een fout tegen de: naaste; voor sommigen kan het heel veel moed vragen deze foutte herstellen.
Toen de oorlog gedaan was kwam André naar huis. Jeanne beging toen die fout, haar man werd nog als vermist
aangegeven.., zij kreeg een kind dat ze „Vital" noemde. Uit angst dat haar enige liefde, haar man, nog zal thuiskomen wikkelde zij dit kindje in een gebloemde sjaal en legde het te vinden bij een wezen tehuis ergens in een stad...Een jaar later bevestigt een bericht dat haar man onder de gesneuvelden is. Vital, meerderjarig geworden vindt werk op de burelen van de groothandelaar Jean. Deze trotse rijke man loopt steeds tegen een muur op wanneer hij Jeanne ten huwelijk vraagt; de herhaalde weigeringen waarbij het verwijt komt dat hij door allerhande onderduimse manipulaties vrij bleef van militaire verplichtingen tijdens de oorlog, kwetsen deze „oorlogsbaron" in zijn eer en hij belooft zijn wraak...
2: En hoe zijn de mensen! ?... Gissingen en veronderstellingen omtrent de herkomst van deze jonge man Vital, lokken insinuaties uit aan het adres van... André, van Jean... van bezettende soldaten... met Jeanne, omdat zij in alles Vital verdedigt tegen de koppige onwil van Clement, die weigert zijn dochter te laten trouwen met deze Vital; op de keper beschouwd is dit echter alléén omdat Vital werkt bij Jean, de oorlogsbaron. die allen diep verachten. Jean zint verder op zijn verfijnde wraak en met kwetsende ironie belooft hij Jeanne zijn kerstgeschenk en nodigt hierbij allen uit aanwezig te zijn in het café op kerstavond.
3: Op kerstavond dan tracht Jeanne André te bewegen zich te gaan verzoenen met zijn vrouw; zij stelt hem voor een kerst-haas te gaan schieten op het verboden jachtterrein van Jean, om als kerst- en verzoeningsgeschenk aan zijn vrouw te geven...
„op deze avond moeten wij proper en effen stuk maken met onze naaste.-
Vital wil Jean vóór zijn met zijn eigen kerstgeschenk voor Jeanne. In dit ontroerend moment biecht zij haar zoon alles op, doch verzwijgt de naam van de „vader-. Wél ontkent zij met afschuw dat dit Jean kon zijn waarop Vital herademt met de woorden:
„Dit mocht nooit waar zijn, want die man heeft nooit de moed gehad zijn leven op het spel te zetten voor grote dingen...-
Op dit eigenste ogenblik wordt André op de jacht door Jean getroffen.